αρειανισμός

αρειανισμός
Αιρετική διδασκαλία του 4ου αι. μ.Χ. σχετικά με τη θεότητα του Ιησού Χριστού. Χαρακτηρίζεται ως η μεγαλύτερη κρίση στους κόλπους του χριστιανισμού, που συγκλόνισε και συντάραξε βαθύτατα την εκκλησία και την πολιτεία. Ο α. οφείλει την αρχή και τη συγκρότησή του στον Άρειο (260-336), που ήταν αρχικά μαθητής του Λουκιανού στην Αντιόχεια και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Το 318 ήρθε σε σύγκρουση με τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Αλέξανδρο με αφορμή κάποιο στίχο της Καινής Διαθήκης που αναφερόταν στον Ιησού Χριστό. Ο Άρειος αγωνίστηκε για να περισώσει, κατά τη γνώμη του, τη μοναρχία του ενός Θεού, που είναι ο αγέννητος, άναρχος και αιώνιος. Καθετί εκτός αυτού είναι γέννημα ή κτίσμα. Έτσι και ο Χριστός είναι, κατά τη γνώμη του, κτίσμα του Θεού και επομένως όχι στην ουσία του Θεός, αλλά χάρη στη θέληση του Θεού και τη δική του προσπάθεια έγινε «κατά χάριν και μετοχήν» Θεός· ως τέτοιος δεν μπορεί να τιμάται από τους ανθρώπους ως Θεός. Πρώτη συνέπεια της αιρετικής αυτής διδασκαλίας είναι o κλονισμός της πίστης στην Τριαδική Αγία Θεότητα. Δεύτερη συνέπεια είναι ότι o άνθρωπος με την ενσάρκωση του Χριστού δεν γίνεται Θεός ουσιαστικά, αλλά ανυψώνεται και βελτιώνεται μονάχα πνευματικά και ηθικά. Ολόκληρη η χορεία των Πατέρων της εκκλησίας με επικεφαλής τον Μέγα Αθανάσιο πολέμησαν με σφοδρότητα τον α., όχι μονάχα γιατί ήταν αντίθετος με την Αγία Γραφή και την ιερή παράδοση, αλλά γιατί μετέτρεπε τον χριστιανισμό σε ένα σύστημα φιλοσοφίας. Χαρακτήρισαν τον α. εθνισμό, δηλαδή ειδωλολατρία, γιατί ζητούσε να τιμάται ως Θεός ένα κτίσμα, όπως ήταν, κατά τη γνώμη του, ο Χριστός. Ο Μέγας Κωνσταντίνος ανησύχησε από τη φοβερή διατάραξη της γαλήνης του κράτους και ζήτησε αρχικά να συμβιβάσει τις αντιμαχόμενες μερίδες. Αφού όμως δεν το κατόρθωσε, συγκάλεσε την Α’ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια (325 μ.Χ.) η οποία καταδίκασε τον α. και αναθεμάτισε τον Άρειο. Ο α. δεν συγκλόνισε μονάχα το Βυζάντιο, αλλά και τη Δύση· τελικά υποχώρησε και εξαφανίστηκε κατά τον 6ο-7ο αι. μ.Χ. Μικρογραφία από το περίφημο αντίγραφο των λόγων του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α’, ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας, όπου ορθόδοξοι ιεράρχες φεύγουν για να σωθούν από τους αρειανούς (Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι).
* * *
ο (AM ἀρειανισμός) [αρειανίζω]
η αίρεση του Αρείου.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • αρειανισμός — ο η αίρεση του Αρείου, σύμφωνα με την οποία ο Χριστός ήταν το πρώτο κτίσμα (δημιούργημα) του Θεού …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • αίρεση — Αρχικά ο όρος α. είχε φιλοσοφική και πολιτική σημασία και σήμαινε την προτίμηση που μπορούσε να έχει κανείς για μια ορισμένη φιλοσοφική διδασκαλία. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει μια φιλοσοφική σχολή, μια ομάδα ή κόμμα πολιτικό,… …   Dictionary of Greek

  • Αλεξάνδρειας, Πατριαρχείο — Ένα από τα αρχαιότερα πρεσβυγενή πατριαρχεία. Ο χριστιανισμός διαδόθηκε πολύ νωρίς στην Αίγυπτο και η ίδρυση της Εκκλησίας της Α. ανάγεται στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Πρώτος επίσκοπος Α., σύμφωνα με την παράδοση, ήταν ο Ευαγγελιστής… …   Dictionary of Greek

  • Κωνσταντίνος ο Μέγας — (Flavius Valerius Constantinus, Ναϊσσός Μοισίας [σημερινή Νις Σερβίας] 280; – Νικομήδεια Βιθυνίας 337 μ.Χ.). Ρωμαίος αυτοκράτορας (306 337), ιδρυτής του Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους (Βυζαντινής αυτοκρατορίας). Ήταν γιος του Κωνσταντίου του Χλωρού …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”